Tuesday, 19/3/2024 | 4:26 UTC+0

จิตวิญญาณแห่งแอฟริกาจารึกลงบนหน้ากาก

ชาวแอฟริกันที่อาศัยอยู่ในหลายประเทศของทวีปแอฟริกา พวกเขาเหล่านี้ล้วนมีประเพณีอันเก่าแก่โบราณที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน ก่อให้เกิดเป็นเทศกาลประจำปี โดยผู้นำประเพณีจะต้องสวมหน้ากากเพื่อจำลองตัวเองให้เป็นตัวแทนของเทพหรือปิศาจ นอกจากนี้บางครั้งการสวมหน้ากากเพื่อสืบสานประเพณี ก็แฝงไปด้วยนัยทางการเมือง เรื่องอดีตของการเป็นทาส

ผลงานการถ่ายภาพของ Phyllis Galembo ในหนังสือชื่อ Masked รวมทั้งบทความใน National Geographic เล่าเรื่องราวความเป็นมาของหลายประเทศในแถบแอฟริกา รวมทั้งวิถีชีวิตของชาวแอฟริกัน ซึ่งหลายต่อหลายครั้งพวกเขาจะจัดพิธีกรรมมากมายเพื่อบูชาเหล่าทวยเทพ และดวงวิญญาณคนตาย โดยในการทำพิธีใดๆ จะต้องมีบุคคลซึ่งเป็นตัวกลางในการบูชา สะท้อนการเป็นตัวแทนของทั้งเหล่าเทพ และปิศาจ ผ่านหน้ากาก

หน้ากาก จัดเป็นเครื่องประดับชนิดหนึ่ง ซึ่งสามารถสร้างได้ทั้งความบันเทิง หรือใช้ในการปกปิดความลับบางอย่าง บางที่ยังใช้เป็นเครื่องมือเพื่อแสดงปริศนาทางธรรม แต่สำหรับคนแอฟริกันนั้น หน้ากากเป็นมากกว่าที่กล่าวมา  หน้ากาก สำหรับพวกเขาคือ บทบาทใหม่ของผู้สวมใส่ ส่วนมากจะเป็นผู้ชาย เมื่อพวกเขาสวมหน้ากากแล้ว ตัวตนของพวกเขาจะเปลี่ยนไป ไม่เป็น เทพเจ้า ก็เป็นผี หรือเป็นปิศาจแห่งตำนานตามเรื่องเล่าขานของประเพณีในท้องถิ่น โดยต้องกลบความเป็นตัวเองไปสิ้น

Phyllis Galembo ช่างภาพผู้เดินทางไปถ่ายรูปเพื่อนำเรื่องราวมาเล่าขานให้เราฟังในครั้งนี้ เขาเป็นอาจารย์สาขาวิจิตรศิลป์ จากมหาวิทยาลัย University at Albany ณ มหานคร New York เขาได้เก็บรวบรวมภาพถ่ายเกี่ยวกับ หน้ากากแห่งจิตวิญญาณของแอฟริกาในหลายประเทศ โดยแต่ละรูปที่เธอไปบันทึกมานั้นล้วน  สะท้อนแนวคิด ความเชื่อ รวมทั้ง การดำเนินชีวิตของชาวแอฟริกา ออกมาได้อย่างครบถ้วนลงตัว หน้ากากแห่งจิตวิญญาณของแอฟริกา ได้แสดงถึงการเปลี่ยนแปลงตัวตน เพื่อตอบสนองต่อความเชื่อ ความศรัทธา ความกลัว แต่ในอีกแง่มุมหนึ่ง หน้ากากแห่งจิตวิญญาณของแอฟริกา ก็สื่อออกมาในมุมมองที่เต็มไปด้วยความหวาดกลัว จากอดีตของบรรพบุรุษชาวแอฟริกา ผ่านเทางวัฒนธรรมของแต่ละชุมชน

อย่างในประเทศไนจีเนีย มีหน้ากากมากมาย อีกทั้งยังมีการเปลี่ยนแบบไปเรื่อยๆ แต่หน้ากากที่เป็นต้นตำหรับ ก็ยังคงเอกลักษณ์ไว้ใช้ในเวลาประกอบพิธีกรรม พวกเขาเรียกผู้ประกอบพิธีกรรมว่า Mami Wata  ซึ่งเป็นดวงวิญญาณแห่งสายน้ำ ด้านดี ซึ่งมอบชีวิตผู้คนในบริเวณ Cross River โดยชาวไนจีเรียมีความเชื่อว่า Mami Wata เป็นดวงวิญญาณที่เกี่ยวข้องกับ สุขภาพ และ ความเจริญมั่งคั่ง

ในสาธารณรัฐ  Benin หน้ากากที่มีรูปร่างหน้าตาประหลาด มีชื่อว่า You Can’t Buy Wisdom at the Market  ซึ่งเป็นการแฝงนัยการเมือง เป็นการเตือนสติให้แก่ชาวบ้านให้ใฝ่หาความรู้

About